فولاد SPK چیست و چه مشخصات فنی دارد؟

فولادهای ابزار از ویژگی های بسیاری برخوردار هستند. ویژگی هایی همچون مقاومت در برابر ساییدگی، استحکام و مقاومت در برابر نرم شدن در دماهای بالا می باشد. همچنین فولادهای ابزار نوعی از فولاد های کربنی و آلیاژی هستند. این فولادها از عناصری مانند مولیبدن، وانادیوم، کروم و تنگستن تشکیل شده اند. فولاد SPK نمونه ای از فولاد ابزار است که دارای سه نوع مختلف اعم از SPK ،SPK NL ،SPKR است. در آخرین به روز رسانی شرکت تولید کننده فولاد ابزار SPK  نام این ابزار را از SPK به K100 تغییر  داده است.

در ادامه این مطلب از آرتاویل ساخت قصد داریم به شما بگوییم فولاد SPK چیست و چه مشخصات فنی دارد؟ 

 

فولاد SPK یا K100 چیست؟

این فولاد به سه دسته کلی اعم از نوع O (سخت شونده در روغن)، نوع A (سخت شونده در هوا) و این نوع D (فولاد پر کربن و پر کروم) تقسیم بندی می شود. فولاد SPK در دسته فولادهای ابزار پر کربن و پر کروم قرار گرفته و در دسته D3 می باشد.

این ابزار دارای ترکیب شیمیایی می باشد که توسط شرکت بوهلر (شرکت سازنده فولاد ابزار SPK) تعیین شده است. که شامل 2% کربن، 0.25% سیلیسیوم، 0.35% منگنز و 11.5% کروم است.

 

روش سخت کاری و عملیات حرارتی فولاد SPK

برای اینکه فولاد حداکثر خصوصیات برسد باید توسط فرایندهای سخت شدگی و بازپخت به بهترین کیفیت و دقت برسد. برای رسیدن به کیفیت بهتر باید فولاد از فشار داخلی کاسته شود، بدین منظور می توان فولاد را در دمای 648 درجه سلسیوس حرارت دهید و پس از آن به تدریج سطح فولاد را خنک کنید.

سرعت خنک شدن فولاد نباید بیش از 6 درجه سلسیوس در ساعت باشد. مرحله سخت کاری فولاد تا زمانی ادامه دارد که رنگ فولاد ابزار به رنگ سیاه تبدیل شود. بعد از آن فولاد از محیط کنترل شده خارج شده و در هوای آزاد خنک می شود.

توجه داشته باشید که فولادی که قرار است در دمای محیط به تدریج خنک شود را باید به سرعت تمپر کرد. همین امر باعث می شود که قطعات را در داخل کوره تمپر قرار داد. همچنین مدت زمان مناسب برای تمپر شدن قطعات هر اینچ ضخامت، معادل یک ساعت می باشد.

آخرین مرحله، مرحله سخت شدن فولاد می باشد و شما باید فولاد ابزار تمپر شده را در مقابل حرارت قرار دهید. در صورتی که حرارت به حد کافی نباشد فولاد به حداکثر سختی نخواهد رسید. قطعات آن باید مستقیما در کوره ای قرار بگیرد که از قبل تا دمای 954 درجه سلسیوس گرم شده است.

 

در ادامه اگر نمی دانید فولاد MO40 آگاهی ندارید، پیشنهاد می کنم مطلب فولاد MO40 چیست؟ را مطالعه کنید.

 

ویژگی های فولاد SPK

• سخت شدگی مناسب
• مقاومت در برابر ساییدگی ضرب و فشار بالا 
• مقاومت در برابر هرگونه تغییر شکل در دمای بالا

 

کاربرد فولاد ابزار SPK

 فولاد ابزار SPK در صنایع مختلف از کاربردهای فراوانی برخوردار است. همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم این فولاد در برابر ساییدگی و سختی بسیار مقاوم است و همین امر باعث شده است تا گزینه مناسبی جهت ساخت قالب های مختلف شکل دهی، تیغه های برشی، قالب لوله، سنبه و … باشد.

 

 

علاوه بر موارد بالا فولاد ابزار SPK برای تولید قیچی های برش مخصوص ورق های نازک، چاقو های مخصوص کاغذ و پلاستیک، قالب پیانو، ابزار خانگی، چرخ های آسیا، ابزار های پردازش سنگ و حدید مناسب می باشد. شما می توانید با استفاده از کلید فولاد از نام و مشخصات فولاد خود مطلع شوید؛ همچنین با مطالعه مطلب کلید فولاد چیست؟ و استفاده از جدول موجود، نام متداول ترین فولاد را در ایران بشناسید.

از دیگر کاربردهای فولاد ابزار SPK  یا K100 عبارتند از:

1- پانچ، برش و پولک زنی

پانچ های مخصوص این فولاد پر کاربرد و پیچیده می‌ باشد که اکثراً برای قوطی های نگهدارنده، ساخت قطعات الکتریکی، ساعت و اتصالات مورد استفاده قرار می گیرد. از این ابزار برای برش ورق های با ضخامت حداکثر 4 میلی متر استفاده می شود.

2- شکل دهی

از حدیده های روکوبی و مخصوص لبه دادن، حدیده های تولید مهره، حدیده نورد و پانج ها؛ همچنین استفاده از ابزارهای پرس، استخراج سرد آلیاژ ها، فولاد سبک، کاسگری یا عمیق کشی سنبه و حدیده های مخصوص تولید لوله، حدیده های تولید سوزن و چکش برای شکل دهی فولاد استفاده می شود. 

3- تولید ابزار و مقاومت در برابر ساییدگی

ورق پوششی برای صنایع آجر سازی، ابزار پرس برای صنعت داروسازی، میله راهنمای دستگاه های تراش اتوماتیک، ابزار پرس برای پردازش مواد اولیه سرامیکی، ساخت مواد نسوز، میله راهنما در ماشین های سنگ زنی بدون مرکز، ابزار مختص صنعت پودر فلز و نازل سندبلاست

4- تراشکاری

ابزار های بادوام چوب کاری و ابزار برش زدند مخصوص پشم فولاد

 

اگر با فولاد CK45 آشناییت ندارید، پیشنهاد می کنم مطلب فولاد CK45 چیست و چه کاربردی دار؟ را مطالعه کنید.

 

در نتیجه

فولاد SPK  نوعی فولاد ابزار می باشد که نام جدید آن K100 است. این فولاد در دسته ی D3  قرار دارد و همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم ترکیب شیمیایی آن شامل سیلیسیم، منگنز، کروم کربن است.

البته عناصر دیگری همچون فسفر و گوگرد در فولاد ابزار SPK مشاهده می شود. از مهمترین ویژگی های فولاد SPK را می توان به سختی و مقاومت آن در برابر ساییدگی و هرگونه فشار اشاره کرد.