ورق های فولادی در بازار آهن به دو صورت نورد سرد و گرم تولید می شود. محصولاتی که توسط نورد سرد تولید می شوند با نام ورق نورد سرد و محصولاتی که توسط نورد گرم تولید میشوند با نام ورق نورد گرم یا ورق گرم می باشند. ورق های نورد سرد ویژگی های مکانیکی و شیمیایی منحصر به فرد خود را دارند و در مقایسه با ورق های گرم با ظرافت و دقت بیشتری ساخته می شوند.
اما ورق سرد چیست؟
ورق سرد محصولی با آلیاژهایی بر پایه فولاد می باشد که توسط نورد سرد تولید می شود. به دلیل آن که ورق سرد فرایند های روغن کاری را پس از تولید طی می کند، نام دیگر آن ورق روغنی می باشد.
ورق سرد به این صورت تولید می شود که ورق های فولادی ضخیم توسط فشار غلتک نازک می شوند. همان طور که از نام نورد سرد پیدا است، فرآیند تولید در این روش با دمای پایین تر از نورد گرم که نهایتا 200 درجه سانتی گراد انجام می شود.
ورق سرد دارای چه ویژگی هایی است؟
ورق سرد با توجه به آلیاژ به‌کاررفته در ساخته شدنش دارای ویژگی های متفاوتی می باشد که عبارتند از:
- نسبت به ورق گرم، در ابعاد محدودتری تولید می‌شود
- قابلیت خمش و برش بسیار مطلوب
- ظاهری بسیار شفاف و صیقلی
- رنگ‌کاری بسیار خوب
در ادامه، جدول شیمیایی انواع ورق‌های سرد (بر مبنای سه آلیاژ ST12، ST13 و ST14) را بررسی می‌کنیم.
ابعاد ورق سرد
در طی فرآیند تولید ورق سرد بُرش‌کاری می‌شود و به صورت فابریک در دست مشتری قرار می گیرد. در جدول زیر به بررسی ابعاد ورق فولادی سرد به همراه وزن هر مدل می پردازیم.
انواع کاربرد ورق سرد
از جمله کاربردهای ورق سرد عبارتند از:
- ساخت بسیاری از لوازم خانگی، مانند ماشین لباس‌شویی یا یخچال
- ساخت انواع پنل غیر قابل انعطاف
- استفاده به منظور مصارف کششی معمولی و عمیق
- ساخت قطعات مربوط به ساختمان‌ها
معرفی انواع ورق سرد
تقسیم بندی ورق سرد از زوایای متعدد و به انواع گوناگونی می باشد. از طریق 2 روش ورق های سرد را بررسی می کنیم.
- بر اساس فعالیت‌های ثانوی
- بر اساس آلیاژ ساخت
ورق سرد بر اساس فعالیت ثانوی
پس از آن که ورق سرد از نورد خارج شد، وارد خط تولید دیگری می شود تا به صورت گالوانیزه تبدیل شود. ورق گالوانیزه از از انواع ورق های سرد می باشد که بر اساس یک فعالیت ثانویه در کارخانه تولید می شود که شامل موارد زیر می باشد:
- ورق قلع‌اندود
ورق قلع اندود که از انواع ورق سرد می باشد از دو طرف با دو لایه‌ی قلع پوشیده می‌شود تا مقاومت بالایی در برابر خوردگی پیدا کند. یکی از قدیمی ترین روش های ارتقا استجام ورق فولادی، قلع اندود کردن می باشد.
- ورق سرد رنگی
ورق‌های گالوانیزه‌ی سرد برخی اوقات بعد از پایان فرآیند تولید، سمباده کاری شده و در خط تولید رنگی قرار می گیرند. در این فرآیند ورق ها با غلتک های مخصوص برس کاری شده و در نهایت با افزودن یک پوشش ضد زنگ دیگر ورق سرد رنگی تولید و آماده مصرف می شود. ورق سرد رنگی دارای مقاومت بسیاری بوده و در برابر رطوبت و خوردگی مقاوم می باشد. همچنین در رنگ های متنوعی تولید می شود. ورق های رنگی در ساخت سقف سوله استفاده می شود.
- ورق سرد گالوانیزه
گالوانیزاسیون به فرایندی گفته می شود که باعث افزایش مقاومت ورق فولادی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می شود. نحوه‌ی این کار به این صورت است که سطح ورق گالوانیزه با لایه ای از ورق روی، پوشش داده می شود تا از سطح فلز محافظت کند. هنگام ساخت ورق سرد گالوانیزه از دو روش حمامِ روی یا الکتروگالوانیزاسیون استفاده می شود.
ورق سرد بر اساس آلیاژ ساخت
از عناصر فلزی متفاوتی در ساخت ورق‌های فولادی استفاده می‌شود زیرا فولاد یا آهن دارای معایب متفاوتی می باشد و از جهت مقاومت در برابر خوردگی یا از جهت قابلیت جوش‌پذیری مناسب نمی باشد.
متخصصان مربوطه به منظور برطرف نمودن این مشکلات، عنصرهای فلزی فولاد و آهن را با عناصر شیمیایی دیگری مانند منگنز، کربن، کروم، سیلیسیم، فسفر و گوگرد ترکیب می‌کنند. به این ترتیب در نهایت محصولی تولید می شود که ویژگی‌های مثبت بیشتر و معایب کمتری داشته باشد.
ورق‌های نورد سرد با توجه به کاربردهایی که دارند با عنصرهای ترکیبی گوناگونی ساخته می شوند. در ادامه انواع ورق سرد را با آلیاژهای متفاوت بررسی می کنیم.
- ورق ST14
ورق‌های ST14 با قابلیت فوق کششی تولید میشوند. از بین انواع ورق سرد از جهت آلیاژ، ورق ST14 قابلیت کششی بیشتری نسبت به ورق های دیگر دارد. نکته قابل توجه این است که این ورق مصارف بسیار تخصصی در قسمت های مختلف صنعت دارد. برای مثال یکی از کاربردهای گسترده ای که ورق ST14 در تولید فیلتر انواع اتومبیل‌ها می باشد.
- ورق ST13
ورق ST13 با ویژگی «قابلیت کششی معمولی» در بازار عرضه می گردد. از ویژگی های اساسی این ورق می توان به استفاده‌ی کمتر از متریال فلزی و در نتیجه، تحمل بار بیشتر می باشد. در ساخت ورق ST13 از عناصر فلزی سیلیسیم، گوگرد، کربن و فسفر استفاده می شود.
- ورق ST12
ورق ST12 نوع پردازش شده ورق فولاد گرم می باشد با این تفاوت که این ورق دارای استحکام بیشتری نسبت به ورق های نورد گرم می باشد. همچنین این ورق با عنصری به نام کروم تولید می شود. کروم باعث می شود معایب ورق های فولادی از بین رفته و به ورقی محکم تبدیل شوند.
مزایای نورد سرد چیست؟
از مهمترین مزیت ورق سرد که ورق گالوانیزه و ورق روغنی نیز نامیده می شود، می توان به مقاومت فوق العاده این ورق ها در برابر فشارهای بالا اشاره کرد. مهندسین ساختمانی به منظور ساخت مصالحی با مقاومت بالا و استفاده از متریال کمتر از ورق سرد استفاده می کنند. با این وجود مقاومت بالا تنها خصوصیت این دسته از ورق ها نیست و تنوع بسیار زیادی در رنگ و اندازه این محصولات باعث شده که در تولید انواع بسیاری محصولات اعم از صنعت خودرو تا لوازم خانگی و مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند.